استیک اسید چیست و کاربردهای آن کدامند ؟

استیک اسید 

اسید استیک (به انگلیسی : Acetic acid)، یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی CH3COOH است. نماد رایج اسید استیک AcOH می باشد. از نظر شکل ظاهری مایعی بی رنگ است و با نام های دیگری مانند اتانوئیک اسید، متان کربوکسیلیک اسید و گاهی اسید استیک یخبندان (اسید استیک بی آب) نیز شناخته می شود. اسید اتیلیک دارای طعم ترش و بوی تند است. این یک حلال پروتیک آبدوست (قطبی) شبیه اتانول و آب است. توانایی حل کردن ترکیبات قطبی و غیر قطبی را با قدرت ساکن نسبی متوسط خود دارد. خاصیت حلالیت و امتزاج پذیری اسیداستیک آن را به عنوان یک ماده شیمیایی صنعتی مفید به عنوان حلال در تولید دی متیل ترفتالات تبدیل می کند.

این اسید کربوکسیلیک ساده به عنوان یک اسید ضعیف طبقه بندی می شود. زیرا فقط تا حدی از محلول استخراج می شود. اما اسیداستیک غلیظ خورنده است. می تواند به پوست حمله کند. این اسید ضعیف تنها زمانی تجزیه کامل می شود که با یک باز قوی واکنش نشان دهد.

نمک، استر یا استیل استیک اسید استات نامیده می شود. در صنعت استیک اسید در تهیه استات های فلزی استفاده می شود که در برخی از فرآیندهای چاپ استفاده می شود. این ترکیب آلی دارای خواص ضد باکتریایی است. ممکن است به حل شدن لیپیدها و تجمع اسیدهای چرب روی غشای سلولی کمک کند. بنابراین از این محصول در تولید مواد ضدعفونی کننده استفاده می شود.

خواص اسیداستیک 

معادله یونش استیک اسید

معادله یونش برای استیک اسید (CH3COOH) به صورت زیر است:

+CH3​COOH⇌CH3​CO2−​+H

در این معادله:

• – CH3COOH: استیک اسید (ترکیب مولکولی)
• – CH3COO⁻: یون استات (آنیون)
• – H⁺: یون هیدروژن (پروتون)

این معادله نشان می‌دهد که استیک اسید در محلول آبی به صورت تعادلی به یون استات و پروتون یونیزه می‌شود.

در این تعادل، غلظت یون هیدروژن (H⁺) تعیین‌کننده اسیدیته محلول است. هر چه غلظت H⁺ بیشتر باشد، محلول اسیدی‌تر خواهد بود.

تولید 

جوهر سرکه هم به صورت صنعتی و هم از طریق فرآیندهای تخمیری در گیاهان تولید می شود. روش های تهیه اسید استیک در زیر شرح داده شده است :

در صنعت، حدود 75 درصد از اسیداستیک مورد استفاده در صنایع شیمیایی از کربونیلاسیون متانول تولید می شود. علاوه بر این، اسید اتیلیک محصول جانبی واکنش‌های مختلف، مانند سنتز اسید اکریلیک کاتالیزوری ناهمگن یا تخمیر اسید لاکتیک است. تصفیه صنعتی اسید اتیلیک شامل اکسیداسیون استالدئید در هوا، اکسیداسیون اتانول (اتیل الکل) و اسیدی شدن بوتان و بوتن است.

سرکه در درجه اول اسیداستیک رقیق است که اغلب از اتانول توسط تخمیر و اکسیداسیون بعدی تولید می شود.

توجه به این نکته ضروری است که سرکه محلولی از هیدروژن استات در آب است. معمولاً بین 5 تا 20 درصد حجمی اسید استیک دارد.

کاربردهای اسید استیک

جوهر سرکه کاربردهای گسترده ای دارد، از جمله :

• تولید مونومر وینیل استات
• تولید سرکه خانگی
• استفاده در تولید روغن
• به عنوان پیش ساز پلی استایرن و استات سلولز
• برای تبلور مجدد برای خالص سازی ترکیبات آلی
• تولید نمک های آلی یا معدنی
• یک معرف شیمیایی مهم برای تولید ترکیبات شیمیایی
• تولید استات سلولز برای فیلم عکاسی
• به دلیل خاصیت ضد باکتریایی آن در تولید مواد ضد عفونی کننده استفاده می شود
• استفاده در پلی وینیل استات برای چسب چوب
• کاربرد در فرآیندهای رنگرزی
• تولید الیاف و پارچه های مصنوعی
• تولید لاستیک
• در کشاورزی به عنوان علف کش و علف کش
• در تولید مواد رسوب زدا
• در تهیه صنعتی دی متیل ترفتالات (DMT)
• در علم پزشکی برای درمان سرطان با تزریق مستقیم به تومورها
• نقش مهمی در متابولیسم کربوهیدرات ها و چربی ها دارد
• در صنایع غذایی به عنوان تنظیم کننده اسیدیته و چاشنی با کد افزودنی غذایی E260 استفاده می شود.

شرایط بسته بندی و نگهداری 

اسید استیک در ظروف آلومینیومی و شیشه ای و یا در ظروف پلاستیکی (پلی اتیلن سنگین) با برچسب مخصوص و مناسب نگهداری می شود. از نگهداری آن در ظروف استیل، آهن، روی، سرب، مس و برنز خودداری کنید.

یکی از نکات مهم در نگهداری اسید استیک، محافظت از آن در محیط خشک و دور از نور مستقیم خورشید است. درب ظرف باید کاملاً بسته شود تا در برابر سرما محافظت شود. مخزن ذخیره اسید استیک باید با سیم برای تخلیه الکتریکی به زمین متصل شود و آن را فقط در مقادیر محدود ذخیره کنید. در انبارهای نگهداری آن باید از تجهیزات ضد انفجار و ضد جرقه استفاده شود.

سخن آخر

اسید استئاریک یک اسید چرب اشباع با فرمول شیمیایی CH3(CH2)16COOH است. این ماده جامد سفید و مومی شکل در دمای اتاق است. رایج ترین اسید چرب اشباع موجود در حیوانات و گیاهان است.

اسید استئاریک جزء اصلی کره کاکائو، روغن نخل و چربی های حیوانی است. همچنین در مقادیر کمتری در سایر روغن های گیاهی مانند روغن زیتون و روغن سویا یافت می شود.

اسید استئاریک در کاربردهای مختلفی استفاده می شود، از جمله:

• غذا : اسید استئاریک به عنوان یک عامل غلیظ کننده، امولسیفایر و تثبیت کننده در محصولات غذایی استفاده می شود. در تولید شکلات، مارگارین و سایر محصولات قنادی مورد استفاده قرار می گیرد.
• لوازم آرایشی : اسید استئاریک به عنوان نرم کننده و غلیظ کننده در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در تولید صابون، مواد شوینده و شامپو استفاده می شود.
• صنعتی : از اسید استئاریک در تولید شمع، پلاستیک و روان کننده استفاده می شود.

اسید استئاریک به طور کلی برای مصرف بی خطر در نظر گرفته می شود. با این حال، سطوح بالای اسید استئاریک در رژیم غذایی می تواند به ایجاد بیماری قلبی و سایر مشکلات سلامتی کمک کند.